Stel: er is een AI, of laten we het voor het gemak nu even ‘robot’ noemen, die in een ziekenhuis werkt. Ik heb een beetje buikpijn, ik krijg een consult, met daarbij de oplossing: ik heb een levertransplantatie nodig. Er is een arts bij, die de conclusie van de robot ziet. Maar: de arts begrijpt er niets van. Dat is logisch, toch? De robot heeft in een aantal milliseconden miljoenen patiënten met mij vergeleken en onderzoeken gelezen. En het vervelende is: de robot heeft wel gelijk, maar toch zal ik als persoon met heftige buikpijn liever luisteren naar de dokter. Daar zit het probleem: AI is overal, maar het is nog niet zo ingeburgerd. Mensen nemen het niet zomaar aan en wandelen die operatiekamer nog niet fluitend binnen. Het blijft een beetje griezelig, als jij, of een ‘menselijke expert’ niet weet waarom die robot met de levertransplantatie is gekomen.
Bij mijn opdrachtgever Fujitsu ontwikkelen we een AI die dit kan oplossen: de robot stelt een behandeling voor, maar kan ook aan een arts uitleggen waarom dat de beste keuze is. Dit is in feite een soort ‘tussenvorm’ van alle innovaties. Iets is een tijdje nieuw en onbegrijpelijk, totdat het zo vanzelfsprekend is dat niemand er meer over nadenkt. Kijk naar de auto: ongeveer 100 jaar geleden ging iedereen massaal aan de Ford model-T, het eerste betaalbare exemplaar. Dat was niet alleen een nieuwe manier van vervoeren, maar veranderde de maatschappij. Er kwam vraag naar fossiele brandstoffen, tankstations en garages. Er kwamen patserbakken, formule 1-races en trajectcontroles. Oldtimer-clubs, drive-inns, carwashes, enzovoort. En niet iedereen was direct aan de auto gewend. In de eerste jaren was de maximumsnelheid 5KM per uur, en moesten auto’s bij iedere bocht toeteren. Er liepen mannen met rode vlaggen voor de auto uit om iedereen te waarschuwen dat het stalen voertuig met monstersnelheid (dus: die 5KM;)) eraan kwam. Er werd voor gewaarschuwd en tegen geprotesteerd. Zo is dat met AI nu ook: het gaat alles veranderen, maar er is nog tijd nodig om de carwashes en tankstations op te bouwen. Tot dan maken we het ook begrijpelijk voor mensen.
